تاریخچه روز آمار و برنامه‌ریزی

آمار و اطلاعات يكی از اجزای اصلی و ضروری برای برنامه‌ريزی، تصميم‌گيری‌ها و ارزيابی عملكردهای سطوح مختلف مديريت می‌باشد. سياست‌گذاران، برنامه‌ريزان و كارشناسان برای تدوين راهبردها، سياست‌گذاری و تعيين خط‌مشی، برنامه‌ريزی، نظارت، هماهنگی و هدايت برنامه‌ها و نيز فعالان اقتصادی برای شناسايی جايگاه و وضعيت كشور از نظر اقتصادی، به داده‌های آماری نياز دارند. همچنين ارائه تصویر روشن و گویا از گذشته تا حال، پيش‌بينی وضعيت آينده و برطرف نمودن نقاط ضعف موجود در بخش‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مستلزم وجود داده‌های آماری دقيق، جامع و به روز است.

به طورکلی داده‌های آماری بنیادی‌ترین اصل برای برنامه‌ریزی است و برنامه‌ریزی اساسی‌ترین ويژگی برای مدیریت قلمداد می‌شود. سه حلقه آمار و اطلاعات، برنامه‌ریزی و مدیریت از حلقه‌های توسعه به شمار می‌آیند و میزان توسعه یافتگی کشورها با كيفيت آمار و بهنگام بودن اطلاعات توليد شده، ارتباطی تنگاتنگ دارد.

از اين رو با توجه به اهميت آمار در سطح خرد و كلان و ضرورت شناساندن جايگاه آمار در ميان مردم و مسئولين و همچنین ارتقاء سواد، آگاهی و فرهنگ آماری در سطح جامعه، روز اول آبان، روز آمار و برنامه‌ريزی نام گرفت.

نامگذاری اين روز در اول آبان به دليل شروع اجرای سرشماری‌های عمومی نفوس و مسكن در آن تاریخ است. مركز آمار ايران نيز با هدف شناساندن اين موضوع كه آمار "پايه و اساس برنامه‌ريزی، توسعه و پيشرفت است" تلاش‌های گسترده‌ای را تاكنون انجام داده است.

مركز آمار ايران از سال ۱۳۷۸ همه‌ساله همايش گراميداشت روز آمار و برنامه‌ريزی را به عنوان یک رویکرد برای تحقق اهداف و راهبردهای نظام آماری کشور و نشان دادن اهمیت نقش آمار، آگاه‌سازی مديران دستگاه‌های اجرايی نسبت به ضرورت استفاده از آمار در برنامه‌ريزی‌ها و تصمیم‌گیری‌های خود و ارتقای سواد و آگاهی آماری در سطوح مختلف جامعه برگزار می‌نمايد. روز آمار، فرصت تقدير و بزرگداشت از سهم علم آمار و آمارشناسان در توسعه جامعه نيز است.

سازمان ملل متحد از سال 2010  نيز 20 اكتبر را به عنوان روز جهانی آمار اعلام نمود که آن روز برابر با 28 مهرماه 1389 و تقريبا مصادف با روز آمار در ایران است. مجمع عمومی سازمان ملل متحد، با تأیید این موضوع که تولید آمار، شاخص و نماگرهای قابل اعتماد و به موقع درباره سطح پیشرفت کشورها برای تصمیم‌گیری‌های آگاهانه سیاستی و پایش پیاده‌سازی اهداف توسعه‌ای امری ضروری است، 20 اکتبر 2010 (28 مهرماه) را به عنوان روز جهانی آمار تصویب کرد.

روز جهانی آمار هر پنج سال یکبار توسط کشورها و سازمان‌های بین‌المللی و منطقه‌ای جشن گرفته می‌شود. تاکنون دو دوره گرامیداشت روز جهانی آمار (2010 و 2015) برگزار شده است و مقرر است در تاریخ 20 اکتبر 2020 برابر با 29 مهر 1399 که تقریبا مصادف با اول آبان روز آمار و برنامه‌ریزی در ایران می‌باشد، جشن گرفته شود. شعار روز جهانی آمار برای سال 2020 "به هم پيوستن گيتي با داده‌هايي كه مي‌توانيم به آن‌ها اعتماد كنيم" می‌باشد.