تحلیل روند حساب تولید استان گلستان طی دوره زمانی ده ساله (1392-1383)"
مقاله "تحلیل روند حساب تولید استان گلستان طی دوره زمانی ده ساله (1392-1383)" تهیه شده توسط محمدرضا حنفی، محمد دودانگی و عفت هادی از همکاران معاونت آمار و اطلاعات سازمان در نشریه دو ماهنامه تحلیلی- پژوهشی آمار شماره 17(دانلود فایل)، فروردین و اردیبهشت 1395 به چاپ رسید.
این نشریه که شامل تحلیلهای آماری، فرهنگ آماری و اخبار و رویدادهای مهم مرکز آمار ایران و پژوهشکده میباشد، توسط پژوهشکده آمار ایران بصورت دو ماهانه چاپ و منتشر میگردد. (تمام شمارههای این مجله در وبگاه پژوهشکدهی آمار به نشانی www.srtc.ac.ir نیز قابل دسترس است).
این مقاله به بررسی روند ده ساله محصول ناخالص داخلی، ارزش افزوده، درآمد سرانه و دیگر نتایج بدست آمده از حساب تولید استان و کشور میپردازد که در زیر خلاصهای از آن ارائه شده است.
بررسی روند ده ساله ارزش افزوده استان در سال 1383 در بین 15 رشته فعالیت، بالاترین ارزش افزوده متعلق به بخش کشاورزی، شکار و جنگلداری (6322 میلیارد ریال) با سهمی معادل 29/85 درصد از محصول ناخالص داخلی بوده است. سایر بخشهای اقتصادی از جمله بخش عمده فروشی، خرده فروشی ،تعمیر وسایل نقلیه و کالاها، بخش مستغلات، کرایه و خدمات کسب و کار و بخش ساختمان به ترتیب با سهمی معادل20/21، 9/78 و 7/78 درصد از محصول ناخالص داخلی رتبههای دوم، سوم و چهارم را بهخود اختصاص دادهاند. در حالیکه در سال 1392 در بین 15 رشته فعالیت، بالاترین ارزش افزوده متعلق به بخش کشاورزی، شکار و جنگلداری (35956 میلیارد ریال) با سهمی معادل 27/87 درصد از محصول ناخالص داخلی بوده است. سایر بخشهای اقتصادی از جمله بخش عمده فروشی، خرده فروشی، تعمیر وسایل نقلیه و کالاها، بخش مستغلات، کرایه و خدمات کسب و کار و بخش صنعت به ترتیب با سهمی معادل 15/64، 10/67 و 7/11 درصد از محصول ناخالص داخلی رتبههای دوم، سوم و چهارم را به خود اختصاص دادهاند.
به لحاظ شاخص مزیت نسبی آشکار شده (RCA)، جایگاه این بخش در کشور در سال 1383رتبه 10 بوده که در سال 1392 به رتبه 7 تنزل یافته است.
الف) بررسی محصول ناخالص داخلی استان گلستان
استان گلستان با جمعیت حدود 1/839/000 نفر در سال 1392 حدود 2/39 درصد از جمعیت کشور را به خود اختصاص داده است. در سال 1392، محصول ناخالص داخلی استان (GDPR) به قیمت بازار برابر با 128990/7 میلیارد ریال بوده است. در شاخص محصول ناخالص داخلی به قیمت بازار، سهم استان به کشور برابر با 1/28 درصد و از طرفی به لحاظ جمعیتی سهم استان 2/39 درصد میباشد. این موضوع بیانگر پایین بودن سهم استان از تولید ناخالص داخلی در مقایسه با شاخص سهم جمعیت است. در شاخص سرانه GDPR، سرانه هر گلستانی در سال 1392 برابر با 70142 هزار ریال و در کشور معادل 130606 هزار ریال است. مشاهده میگردد هر گلستانی تنها حدود نیمی از سرانه ناخالص داخلی (GDPR) هر ایرانی را به خود اختصاص داده است. همچنین رتبه استان در این سال در بین 31 استان در جایگاه 22 بوده است که لازم است تقویت زیرساختهای بخشهای مهم اقتصادی و با بهرهمندی از مزیت نسبی بالا و برنامهریزی مناسب توسط دولت محترم نسبت به کاهش فاصله بین استان با کشور اقدام نمود. (جدول 1)
جدول 1- روند ارزش افزوده و محصول ناخالص داخلی به قیمت بازار و جمعیت استان گلستان طی سالهای 92-1383
ماخذ: نتایج حساب تولید استانهای کشور (مرکز آمار ایران).
ب) مهمترین یافتههای درآمد سرانه استان و مقایسه آن با کشور
استان گلستان در سال 1392 با دارا بودن 128991 میلیارد ریال محصول ناخالص داخلی (به قیمت بازار)، فقط 1/28 درصد از تولید ناخالص داخلی کشور را به خود اختصاص داده است. سرانه محصول ناخالص داخلی در استان به ازای هر نفر 70142 هزار ریال و در کل کشور 130606 هزار ریال می باشد. این رقم در تمامی سالهای (1383 الی 1392 ) کمتر از سرانه محصول ناخالص داخلی کشور میباشد.
در این شاخص افزایش شکاف موجود بین استان و کشور مشاهده میگردد که سرانه درآمدی استان و کشور، توزیع نابرابر و اثرگذار بر سطح نابرابری جهت اعمال سیاستهای اقتصادی خردمندانه در راستای متعادل نمودن درآمد میباشد که یکی از دلایل آن، تمرکز پسانداز و کلیه امکانات در سطوح کشوری (از جمله فرآیند صنعتی بودن و اشتغال بالا است). (نمودار1)
درسال 1392 محصول ناخالص داخلی استان با نفت به قیمت بازار (مبلغ 128991 میلیارد ریال) و رتبه استان در محصول ناخالص داخلی به قیمت بازار 22 بوده و سهم استان 1/3 میباشد. (جدول 1)
محمدرضا حنفي، كارشناس ارشد حفاظت محيط زيست و رئيس گروه حسابهاي منطقهاي و محاسبات قیمت سازمان مديريت و برنامهريزي استان گلستان.
محمد دودانگي، دكتراي اقتصاد و معاون آمار و اطلاعات (سابق) و مدیر آموزش و پژوهشهای توسعه و آیندهنگری سازمان مديريت و برنامهريزي استان گلستان.
عفت هادي، دانشجوي كارشناسي مديريت دولتي و كمك كارشناس گروه حسابهاي منطقهاي و محاسبات قیمت سازمان مديريت و برنامهريزي استان گلستان.
نظر دهید